Na skróty
Praca w firmie rodzinnej
Przeglądając oferty pracy warto zwrócić uwagę nie tylko na opis stanowiska czy proponowane wynagrodzenie. W czasach, gdy większość swojego życia spędzamy w pracy, równie ważna może okazać się panująca w niej atmosfera i podejście do pracownika. A w tej kategorii zdecydowanym faworytem są małe i średnie firmy rodzinne.
Firma rodzinna- co to takiego?
Nie ma jednej definicji firmy rodzinnej. Badacze tego tematu zwracają uwagę na różne aspekty, które mogą świadczyć o tym, że dane przedsiębiorstwo ma charakter rodzinny. Na potrzeby tego artykułu przyjmijmy jednak definicję, którą posługujemy się jako Fundacja:
„Przez Firmę Rodzinną rozumiemy działalność gospodarczą prowadzoną w dowolnej formie prawnej, w której członkowie rodziny sprawują przynajmniej 2 funkcje w obszarach: własność, nadzór, zarządzenie, praca, przy czym przynajmniej jeden z członków rodziny sprawuje funkcje w obszarze własności”.
Mówiąc jeszcze prościej- z firmą rodzinną mamy do czynienia wtedy, gdy jej właścicielami są członkowie rodziny- mąż i żona, rodzeństwo, a także wtedy gdy w firmie założonej przez ojca zaczynają pracować dzieci, by w przyszłości przejąć w niej stery.
Szacuje się, że w Polsce firmy rodzinne stanowią co najmniej 60 proc. wszystkich firm. Większość średnich, małych i mikroprzedsiębiorstw to firmy rodzinne. Wytwarzają one ok. 67 proc. krajowego produktu brutto czyli stanowią bardzo ważny segment gospodarki.
Przewaga firm rodzinnych
Co odróżnia firmy rodzinne od korporacji? Czy firma rodzinna może być lepszym pracodawcą? Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na te pytania. Warto podkreślić jednak znaczącą rzecz, która wyróżnia firmy rodzinne na rynku. Ich głównym celem nie jest wypracowanie zysku w perspektywie roku czy dwóch, ale długoletnie przetrwanie. Założyciele firmy rodzinnej bardzo często planują przekazać ją swoim dzieciom. Niekiedy sami przejęli prowadzenie biznesu po swoich przodkach i są zdeterminowani, by kontynuować dzieło rodziców czy dziadków. Oznacza to z jednej strony, że mogą mieć mniejszą skłonność do ryzyka, ale jednocześnie lepiej radzą sobie z kryzysem gospodarczym niż duże korporacje, co można było zaobserwować w 2007 roku.
Firmy rodzinne są mocno przywiązane do wizerunku firmy, jej filozofii i wartości, na których opiera się prowadzenie biznesu. Nic w tym dziwnego, gdy uświadomimy sobie, że większość z nich ręczy za firmę własnym nazwiskiem. Na polskim rynku można spotkać wiele takich przykładów, gdzie w nazwie firmy widnieje nazwisko właściciela (np. Grycan, Roleski, Zakłady Mięsne Henryk Kania, Dr Irena Eris).
Z rodziną najlepiej na zdjęciu?
Oczywiście firma rodzinna to nie tylko zalety. Warto zdawać sobie sprawę z ograniczeń jakie niesie ze sobą praca w tego typu przedsiębiorstwie. Główne wyzwanie z jakim na co dzień mierzą się rodzinni przedsiębiorcy to łączenie życia prywatnego z zawodowym, a co za tym idzie, częste przenoszenie konfliktów i emocji powstałych w domu na grunt firmowy albo odwrotnie. Może to skutecznie popsuć atmosferę w firmie, a nawet spowodować wewnętrzny podział wśród pracowników, którzy będą opowiadać się za jedną ze stron.
Kolejnym niebezpieczeństwem w przypadku firm rodzinnych może okazać się mało formalna struktura tego rodzaju przedsiębiorstw. Choć warto podkreślić, że często stanowi ona przewagę konkurencyjną firm rodzinnych, bo pozwala szybko podejmować decyzje, bez zbędnego przebijania się przez kolejne działy, jak to bywa w korporacjach. Niestety, dla pracowników spoza rodziny brak struktury, która w jasny sposób określałaby kto w firmie podejmuje ostateczną decyzję, albo do kogo zwrócić się z określonym problemem, może być nielada przeszkodą. Takie sytuacje zdarzają się głównie w mniejszych firmach rodzinnych, gdzie wydaje się, że tworzenie struktur nie jest potrzebne.
„Jak już pracować u kogoś, to w dobrej atmosferze”
Jako Fundacja Firmy Rodzinne od 5 lat przeprowadzamy badanie ankietowe, na podstawie którego wydajemy raport „Polacy o firmach rodzinnych”. Wynika z niego, że aż 1/3 Polaków jest świadoma roli firm rodzinnych w gospodarce i okazuje w jakiś sposób chęć wspierania lub sympatię wobec takiego charakteru biznesu. Dotyczy to rekomendacji produktów, gotowości zapłacenia za nie wyższej ceny, a także wysokiego zaufania do rodzinnych przedsiębiorstw. W ostatniej edycji badania okazało się również, że ponad ¼ dorosłych Polaków widzi swoją przyszłość zawodową w takiej firmie. Najważniejszymi czynnikami, które skłoniłyby Polaków do zmiany pracy są: bliskość miejsca pracy (61,6 proc.) oraz miła atmosfera w pracy (60,2 proc.). A właśnie miła i przyjazna atmosfera to najczęściej wskazywana przez ankietowanych cecha opisująca firmy rodzinne (18,3 proc.).
Praca w firmie rodzinnej ma swoje wady i zalety. Dla jednych będzie to praca marzeń, dla innych wielkie wyzwanie. Jednak biorąc pod uwagę, że większość firm w Polsce to firmy rodzinne, jest duża szansa, że kiedyś do takiej trafimy. A wtedy warto wiedzieć czego się spodziewać.
Zainteresował cię artykuł?
Pełny raport dostępny jest tutaj.
Artykuł przygotowany przez zespół Fundacji Firmy Rodzinne
Fundacja Firmy Rodzinne (FFR) powstała w 2011 roku. Jesteśmy organizacją, która bezinteresownie wspiera firmy rodzinne, tworząc przestrzeń do wzajemnej wymiany doświadczeń i integracji środowiska firm rodzinnych. Udzielamy ZNAKU „DRZEWKO FIRMA RODZINNA”. Jest on naszym znakiem rozpoznawczym na etykietach, półkach sklepowych, stronach internetowych i w katalogach. Posługują się nim firmy, które są dumne ze swojego rodzinnego charakteru. Można dołączyć do tego grona aplikując na stronie internetowej: ffr.pl/dolacz
Obecnie we współpracy z PARP realizujemy międzynarodowy projekt EARLY WARNING EUROPE. Jego celem jest wspieranie firm, które mają kłopoty lub spodziewają się ich. Stworzyliśmy sieć mentorów, czyli przedsiębiorców, którzy dzielą się swoim doświadczeniem jak wychodzić z trudności.